Τι είναι η γεωθερμία;

Γεωθερμία, ονομάζουμε την αξιοποίηση της ενέργειας των γεωλογικών σχηματισμών και πετρωμάτων, καθώς και τον υπόγειο ή επιφανειακό υδροφόρο ορίζοντα της γης. Όταν η θερμοκρασία των υπόγειων αυτών στρωμάτων είναι μικρότερη από 25ο C, η γεωθερμία χαρακτηρίζεται αβαθής και χρησιμοποιείται για ιδία ενεργειακή χρήση. Όταν η θερμοκρασία είναι υψηλότερη από 25ο C, η περιοχή χαρακτηρίζεται ως γεωθερμικό δυναμικό. Κατά συνέπεια όταν συναντάμε θερμό νερό, αναφερόμαστε στο γεωθερμικό δυναμικό της χώρας και στην εκμετάλλευση του που υπόκεινται στη θέρμανση, ιαματικό τουρισμό και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η αξιοποίηση του γεωθερμικού πεδίου πραγματοπποιείται κυρίως από επενδυτές στο χώρο της ενέργειας. Για κάθε άλλη περίπτωση αναφερόμαστε στην Αβαθή γεωθερμία, η οποία προορίζεται για ιδία ενεργειακή χρήση και αναφέρεται στο κλιματισμό μίας εγκατάστασης, δηλαδή τη θέρμανση και τη ψύξη του χώρου συμπεριλαμβανομένου των ζεστών νερών χρήσης, με σκοπό την κατάργηση του πετρελαίου και την εξοικονόμηση της ενέργειας..

Η αβαθής γεωθερμία μπορεί να αξιοποιηθεί από ιδιώτες και εταιρείες σε ολόκληρη την Ελληνική επικράτεια, σε αντίθεση με το χαρακτηρισμένο γεωθερμικό δυναμικό. Ο ρυθμός ανάπτυξης της είναι υψηλός και ταχύτατα ανοδικός καθώς προβλέπεται να ανοίξουν προγράμματα επιδοτήσεων τόσο για τα φυσικά όσο και νομικά πρόσωπα. Η αβαθής γεωθερμία χαίρεται έναν εν δυνάμει γοργό ρυθμό ανάπτυξης σε αντίθεση με τη γεωθερμία που στοχεύει στη παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας ή τη χρήση της στον ιατρικό ιαματικό τουρισμό.

Ποίες είναι οι βασικές αρχές της αβαθούς γεωθερμίας;

Η λειτουργία της αβαθούς γεωθερμίας (στο εξής θα αναφέρεται γεωθερμία) βασίζεται στην σταθερή θερμοκρασία του εδάφους. Το έδαφος διατηρεί μια σχεδόν σταθερή υψηλή θερμοκρασία ανεξάρτητα από τις κλιματικές αλλαγές που επικρατούν στην επιφάνεια. Σκοπός όλων των γεωθερμικών συστημάτων είναι η εκμετάλλευση αυτής της σταθερής θερμοκρασίας και η ανταλλαγή ενεργειακών φορτίων μεταξύ του εδάφους και του κτιρίου που πρόκειται να εφαρμοστεί.

Ένα γεωθερμικό σύστημα δύναται να προσφέρει τόσο θέρμανση όσο και ψύξη στο χώρο. Κατά τους χειμερινούς μήνες το έδαφος διατηρεί υψηλότερη θερμοκρασία από το κτίριο και έτσι προσφέρει σε αυτό θερμότητα, η οποία έχει αποθηκευτεί στα επιφανειακά ή βαθύτερα στρώματα της γής. Αντίθετα, την καλοκαιρινή περίοδο, το κτίριο αποβάλλει τη θερμότητα που αποκτά και την προσδίδει στο έδαφος, το οποίο βρίσκεται σε χαμηλότερα θερμοκρασιακά επίπεδα, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται ψύξη του χώρου.

Ποια είναι τα πεδία εφαρμογής της γεωθερμίας και ποιο το ενεργειακό αποτύπωμα;

Η γεωθερμία μπορεί να καλύψει τις ανάγκες για θέρμανση, ψύξη, ζεστό νερό χρήσης, θέρμανσης πισίνας, οποιουδήποτε κτιρίου, ανεξαρτήτως μεγέθους και χρήσης. Για την λειτουργία του συστήματος, απαιτείται ηλεκτρική ενέργεια. Η γεωθερμία θεωρείται 100% ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, με φιλική συμπεριφορά προς το περιβάλλον, διότι μειώνει τους ρύπους στον πρωτογενή τομέα λόγω μειωμένης ζήτησης της ηλεκτρικής ενέργειας και καταργεί την χρήση του πετρελεαίου και τα αεριολύματα που προέρχονται από την καύση στην ευρύτερη περιοχή του έργου.

Αν αναλογιστούμε ότι η τιμή του πετρελαίου κυμαίνεται μεταξύ 0.85 – 1.20 ευρώ ανά λίτρο και η τιμή αγοράς της KWhr ανέρχεται στα 0.11 Ευρώ πλέον ΦΠΑ, η εξοικονόμηση των χρημάτων στην θέρμανση αγγίζει το 55%, ενώ στην ψύξη ξεπερνά το 35% τους ήπιους μήνες και αυξάνεται όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι υψηλότερη των 35 Βαθμών Κελσίου.

Ποια είναι τα προτερήματα της γεωθερμίας;

Η κατάργηση χρήσης του πετρελαίου και η αποφυγή των αέριων λυμάτων της καύσης συμπεριλαμβανομένου της μείωσης ρύπανσης που προέρχεται από τον πρωτογενή τομέα διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα αποτελεί ίσως τον ουσιαστικότερο περιβαλλοντικό παράγοντα επιλογής ενός γεωθερμικού συστήματος κλιματισμού. Στα θετικά της λίστας έρχεται το οικονομικό όφελος που προκύπτει τόσο από τη θέρμανση όσο και από την ψύξη της εγκατάστασης. Ακολουθεί βέβαια η σχεδόν ανύπαρκτη συντήρηση του εξοπλισμού, η άνεση, η ευελιξία και η φιλικότητα προς το περιβάλλον.

Πιστεύετε ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ειδικότερα η γεωθερμία μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της παρούσας οικονομικής κρίσης που πλήττει την χώρα μας;

Όχι, δεν υπάρχουν χρήματα για τέτοιες επενδύσεις στην Ελλάδα, οι περισσότεροι κλάδοι αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρά προβλήματα αυτή την στιγμή και δυστυχώς αδυνατούν να επενδύσουν σε τέτοιες εφαρμογές. Για να είχαμε μία διέξοδο μέσω της εξοικονόμησης της ενέργειας, θα έπρεπε να είχαμε ήδη υποδομές ώστε να μπορούμε να τις εκμεταλλευτούμε τώρα.

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσεως τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε εγχώριο επίπεδο. Στον Ελλαδικό χώρο, η επιλογή της γεωθερμίας αποτελεί μία ακριβή λύση αν επρόκειτο να εφαρμοστεί μόνον για τη θέρμανση. Η γεωθερμία για να κάνει απόσβεση τη διαφορά κοστους της αρχικής επένδυσης θα πρέπει να λειτουργεί όλοκληρο το έτος, τόσο για τη θέρμανση όσο και για τη ψύξη του ακινήτου.

Το υψηλό κόστος που παρουσιάζει, είναι αποτέλεσμα του κόστους διάτρησης που απαιτείται και η έλλειψη περιβάλλοντα χώρου. Στις ΗΠΑ, το κόστος διάτρησης δεν ξεπερνά τα 5 δολάρια το μέτρο, αλλά εκεί η τιμή του πετρελαίου ανά γαλόνι, είναι μικρότερη από ότι στην Ελλάδα το ένα λίτρο. Κατά συνέπεια, είναι λογικό το κόστος διάτρησης να είναι υψηλό. Παρόλαυτα, πριν από 15 χρόνια όταν ξεκίνησα με τέτοιες εφαρμογές το κόστος διάτρησης ανερχόταν στα 35 με 40 ευρώ το μέτρο ενώ τώρα δεν ξεπερνά τα 22 ευρώ ανά μέτρο. Επομένως, είμαστε σε καλό δρόμο.

Δύναται να εφαρμοστεί γεωθερμικό σύστημα στη Βιομηχανία;

Στη βιομηχανία η γεωθερμία εφαρμόζεται ανάλογα με τις απαιτήσεις θερμού ή ψυχρού αέρα λ.χ. προς ξήρανση προϊόντων, αλλά και ανάλογα με τη ζήτηση θερμού ή ψυχρού νερού ήπιων θερμοκρασιών, δεδομένου ότι η χρήση της γεωθερμικής αντλίας θερμότητας περιορίζεται μόνον σε ήπιες θερμοκρασίες καθώς η θερμοκρασία που αναπτύσσει το παραγόμενο νερό δε μπορεί να υπερβεί τους 55-60 βαθμούς Κελσίου. Ωστόσο όμως, αντισταθμίζει το μειονέκτημα της αυτό, ολοκληρώνοντας τη διαχείριση του θερμικού και ψυκτικού φορτίου μέσω συστημάτων ανάκτησης της θερμότητας. Κατασκευάζονται δηλαδή συστήματα ενεργειακής εκμετάλλευσης των ρευστών που βρίσκονται σε χαμηλότερα ενεργειακά επίπεδα, και σε συνδυασμό με τη γεωθερμική αντλία θερμότητας δύναται η παραγωγή του άμεσου θερμικού ή ψυκτικού φορτίου, χωρίς κατανάλωση πρωτογενών υλικών καύσης, επιτυγχάνοντας την εξοικονόμηση χρημάτων και τη μείωση χρήσης του πετρελαίου ή του φυσικού αερίου.

Μπορεί η γεωθερμία να προσφέρει αποδοτικές λύσεις και σε άλλους τύπους μεγάλων κτιρίων όπως είναι για παράδειγμα ένα νοσοκομείο;

Η γεωθερμία μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε τύπο κτιρίου. Έτσι λοιπόν και στην περίπτωση ενός νοσοκομείου, η εγκατάσταση γεωθερμικών συστημάτων μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του νοσοκομείου για θέρμανση, ψύξη και ζεστό νερό χρήσης. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι ένα νοσοκομείο θα πρέπει να επενδύσει στην συμπαραγωγή και όχι στην γεωθερμία. Διότι τα μεγέθη είναι πολύ μεγαλύτερα και οι ανάγκες ζεστού νερού χρήσης ασταμάτητες. Επομένως, θα έλεγα συμπαργωγή σε νοσοκομεία, γεωθερμία σε ξενοδοχεία, γραφεία και οποιαδήποτε άλλα μεγάλα κτήρια.

Με ποιο τρόπο μπορεί η γεωθερμία να συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας και χρημάτων σε μια ξενοδοχειακή εγκατάσταση;

Ναι, η επιλογή της γεωθερμίας για τον κλιματισμό ξενοδοχειακών μονάδων μπορεί να προσφέρει πλήθος καινοτόμων χαρακτηριστικών και υψηλά ποσοστά εξοικονόμησης. Καταρχήν η γεωθερμία προσφέρει την δυνατότητα επιλογής μεταξύ κεντρικού κλιματισμού ή αυτόνομου. Επιπλέον, η παραγωγή του ζεστού νερού χρήσης είναι εντελώς δωρεάν όταν αυτή έρχεται από την εγκατάσταση υπερθερμαντών (desuperheaters) και όχι μέσο ανάκτησης.

Τι λύσεις προτείνει η γεωθερμία στην περίπτωση που το ξενοδοχείο βρίσκεται σε μια αστική περιοχή;

Η εγκατάσταση ενός γεωθερμικού κυκλώματος απαιτεί είτε περιβάλλοντα χώρο είτε την παρουσία συνεχούς και πλήρους υδροφορίας, για την εγκατάσταση του γεωσυλλέκτη και των υδρογεωτρήσεων αντίστοιχα. Ένα ξενοδοχείο, ή οποιοδήποτε κτίριο που βρίσκεται σε μια αστική περιοχή δεν διαθέτει κανένα από τα δύο αυτά στοιχεία. Βέβαια, σε ολόκληρο το λεκανοπέδιο υπάρχει διαθέσιμη υδροφορία που θα μπορούσε να ικανοποιήσει ορισμένες από τις συνθήκες της γεωθερμίας. Η διάτρηση για την εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος είναι αρκετά δύσκολη στον αστικό ιστό. Ωστόσο, δεν είναι απαγορευτική. Κάποιες ξενοδοχειακές μονάδες μπορούν κάποιες άλλες όχι.

Μπορεί η γεωθερμία να χρησιμοποιηθεί σε ένα κολυμβητήριο;

Ναι, με πολλούς και διαφόρους τρόπους. Η γεωθερμία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ένα κολημβητήριο τόσο για την θέρμανση πισίνας όσο και για τον κλιματισμό του χώρου των θεατών.

Η χρήση γεωθερμίας θεωρείται συμφέρουσα στην περίπτωση ενός μικρότερου κτιρίου, όπως είναι μια κατοικία;

Ναι, δύναται να αποτελεί μία συμφέρουσα λύση σε συνδυασμό με τον τρόπο μετάδοσης της θέρμανσης ή και ψύξης στο εσωτερικό του κτηρίου. Η γεωθερμία θεωρείται συμφέρουσα σε όλες τους τύπους κτιρίων, λόγω του μικρού λειτουργικού κόστους και κόστους συντήρησης, την χαμηλή κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και του υψηλού βαθμού απόδοσης ενός γεωθερμικού συστήματος.

Τι συστήνεται στον ιδιώτη να προσέχει, και με ποίο κριτήριο να επιλέξει ανάδοχο για την εγκατάσταση της γεωθερμίας στην μελλοντική του κατοικία;

Πρώτα από όλα, θα πρέπει ο ενδιαφερόμενος να αποφασίσει αν θέλει ή όχι, να επιλέξει κάποιον με εξειδίκευση στον τομέα της γεωθερμίας.  Εφόσον αποφασίσει αυτό, θα πρέπει να είναι έτοιμος για τις συνέπειες της επιλογής του.  Η προσωπική μου άποψη είναι, ότι είναι αδύνατον ένας μη εξειδικευμένος μηχανικός, να πραγματοποιήσει μία εγκατάσταση γεωθερμίας με την εξοικονόμηση που αυτή υπόσχεται.  Δεν υπάρχει κανένας λόγος, να εγκατασταθεί ένα σύστημα γεωθερμίας και να παρουσιάζει εξοικονόμηση ίση ή ακόμα και μικρότερη από άλλες μορφές ενέργειας, όπως λ.χ. μία αντλία θερμότητας αέρος – νερού.

Έπειτα θα του πρότεινα να κάνει μία ονομαστική έρευνα του μελλοντικού του συνεργάτη στο δια δίκτυο, ώστε να διασταυρώσει αν υπάρχει η εξειδίκευση του ατόμου ή όχι, και αν επι το πλείστον ασχολείται με άλλα ζητήμα και περιστασιακά κάνει και ορισμένα έργα γεωθερμίας.  Εδώ μάλλον ο ενδιαφερόμενος θα εκπλαγεί αρκετά… Τέλος, υπάρχει και η λογιστική διασταύρωση, όπου το πλήθος των έργων θα πρέπει να ταυτίζεται με τα λογιστικά στοιχεία της εταιρείας. 

Έχοντας πλέον εξετάσει όλα τα παραπάνω,  θα του προτείνω να ξανασκεφτεί την πρώτη επιλογή του και να αποφασίσει συνεργάτη όχι μόνον με το κριτήριο του κόστους, αλλά λαμβάνοντας υπόψη και όλα τα υπόλοιπα που διέπουν την γεωθερμική εγκατάσταση, όπως λ.χ. την ασφάλιση του ανθρώπινου δυναμικού που έχει η εταιρεία, την εγγύηση  και την πιστοποίηση των υλικών που παραλαμβάνει.  Νομίζω όμως, ότι τα τελευταία είναι αυτονόητα σε όλους μας.

Τι θα λέγατε για επίλογο της σημερινής μας συζήτησης;

Κατάγομαι από τη νήσο Ψαρά.

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα..

Τις σπουδές μου τις οφείλω στο Ηνωμένο Βασίλειο και την επαγγελματική μου σταδιοδρομία στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Σε ολόκληρο το ταξίδι της μέχρι τώρα ζωής μου, είχα πάντα μία σύντροφο…

την ενέργεια κάτω από τα πόδια μου..

Τη γεωθερμία.

Ενδεικτικά έργα:

Κολυμβητήρια

ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ / Νέα Πολιτεία, Λάρισας & Χαλάνδρι, Αττικής

Logistics

ΑΠΟΘΗΚΕΣ - ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ / Βιομηχανική ζώνη Ασπρόπυργου, Αττικής

Ατρίνα

ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ / Παράδεισος Αμαρουσίου, Αττικής